Wie de plaatjes heeft bekeken van de schaliegasvelden in Nederland is het vast opgevallen dat de bulk te vinden is in de overbevolkte provincie Zuid-Holland. Nu heeft diezelfde provincie sinds dit jaar een waar Bodembeleid. Reden: de ondergrondse ruimte wordt steeds intensiever gebruikt, onder andere voor geothermie, drinkwatervoorziening en ondergrondse infrastructuur. Uitgangspunt voor de ontwikkelingen in Zuid-Holland zijn voor GS en PS duurzaamheid en veiligheid, aldus deze beleidsvisie. GS en PS (met uizondering van de PVV) wil de provincie voorbereiden op de klimaatverandering, het streven naar een duurzame energiehuishouding en de behoefte het gebruik van de ondergrond en de bovengrond meer op elkaar af te stemmen.
Wat mag en niet mag is vastgelegd in een zgn. bodemladder: hoe hoger de tree, hoe slechter de ontwikkeling. Het streven is alleen hernieuwbare gebruikstoepassingen. De bodem moet zich snel weer in de oude conditie herstellen. Lukt dat niet, dan is gebruik waarbij de oude situatie kan worden teruggebracht door ingrijpen ook toegestaan. Het gebruik van fossiele grondstof past duidelijk niet in deze twee categorieën.
Maar ruimtelijke bepalingen worden natuurlijk nooit zo geformuleerd dat ze winstgevende ontwikkelingen definitief kunnen tegenhouden. Zelfs experimenteren mag, als de gevolgen maar beheersbaar blijven. Beheersbaar is een ruim begrip; daarover kunnen partijen in de concrete situaties behoorlijk van opvatting verschillen.
Als we schaliegaswinning toetsen aan de vastgestelde uitgangspunten lijkt het eigenlijk vrij simpel:
. de schaliegasvelden overlappen grotendeels de gebieden met veel mogelijkheden voor duurzame, innovatieve en hernieuwbare geothermie en vormen daarvoor een groot risico;
. de winning van schaliegas gaat gepaard met veel boortorens: op elke km één; het verstoort de inrichting van ons landschap dus enorm;
. de winning van schaliegas is ook nog eens enorm energieintensief; de verhouding tussen energieopbrengst en energieverbruik is daarom zeer laag;
. de winning van schaliegas bleek in de VS niet beheersbaar; het heeft tot grote schade aan grond- en drinkwater en daarmee aan de agrarische sector, milieu en gezondheid van mens en dier geleid;
. misschien zijn bovengenoemde nadelen voor een deel te voorkomen, maar dat maakt de kosten van winning weer heel hoog en de winstmarges op schaliegaswinning zijn laag want de prijs is enorm gezakt.
Schaliegaswinning is dus een testcase voor de coalitie. Zijn de mooie woorden over veiligheid, hernieuwbare energie, kwaliteit van het landschap alleen voor de bühne?
De winning van schaliegas past niet binnen de door hun vastgestelde visie op bodemgebruik en duurzame energie. Alle reden om als Provinciale Staten van Zuid-Holland bij de begrotingsbehandeling de winning van schaliegas in onze provincie categorisch af te wijzen.
naschrift: Provinciale Staten besloot echter de uitspraak uit te stellen. Er komt binnenkort een notitie die ingaat op specifieke keuzes rond energiewinning.