Voorzitter, collega-Statenleden, leden van het college, aanwezigen op de tribune en kijkers thuis,

Na de statenverkiezingen van 18 maart 2015 zijn we bijna 2,5 jaar verder, 833 dagen om precies te zijn. Mooi moment om de balans op te maken en vooruit te kijken. Iedereen weet dat het jaar voorafgaand aan verkiezingen het besturen onder invloed komt van politieke verhoudingen én peilingen. Om deze reden is het jaar 2018 voor onze provincie een belangrijk jaar, in 2019 zijn er Statenverkiezingen. Bij het debat over de jaarstukken hebben we allen geconstateerd dat veel plannen niet zijn uitgevoerd. Daarom begrijpen we dat het college nu vooral wil versnellen en verdiepen, maar we missen inzicht hoe het college dit gaat aanpakken. Extra middelen koppelen aan plannen die je wilt realiseren is mooi, maar geld is ook maar één sturingsinstrument. De vraag die wij aan het college is daarom: wat gaat er vanaf nu anders gebeuren zodat de ambities ook daadwerkelijk worden gehaald?

[Een verandering die al aangekondigd is ,is het vertrek van gedeputeerde Rogier van de Sande. Wij betreuren zijn vertrek, ook al zijn we het op sommige punten hartgrondig met elkaar oneens J. Als advies willen we aan onze collega’s van de VVD vragen om te kiezen voor een resultaatgerichte bestuurder en bij voorkeur een klimaatbewuste vrouw. ]

Voorzitter,

De economie in ons land herstelt voorzichtig van een grote crisis veroorzaakt door de financiële sector. Na forse bezuinigingen die vooral mensen met lage en middeninkomens hebben geraakt, zien we dat juist zij nog weinig profiteren van de welvaart. Dat blijkt uit diverse onderzoeken en wordt bevestigd door zelfs onze premier. Welvaart is naast het hebben van een baan, ook de zekerheid hebben of je je baan kunt behouden en dat je niet twee banen moeten combineren om een fatsoenlijk inkomen te hebben. Veel ZZP’ers kunnen zich niet eens verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid en we hebben mensen die noodgedwongen in de zorg of als postbezorger nu als ZZP’er werken. Maar welvaart wordt naast baanzekerheid, ook bepaald door onderwijs, gezondheid, milieu, huisvesting, veiligheid, politieke participatie en geluk.

In onze bijdrage wil ik vanuit onze 3 kernwaarden van GroenLinks groen, sociaal en inclusiviteit, focussen op: het verkleinen van sociale ongelijkheid en versterken van een schone en gezonde leefomgeving. We zijn ervan overtuigd dat we vanuit onze provincie een sterke rol hierbij hebben. Om deze doelen te behalen doen wij zelf voorstellen en gaan wij moties/amendementen van andere fracties steunen die ook hieraan bijdragen.

Sociale ongelijkheid

Verlaging OV-tarieven

Sinds de invoering van de ov chipkaart is het openbaar vervoer alleen maar duurder geworden. Er zijn gezinnen de die vanwege de kosten van het ov moeten afzien van uitstapjes of familiebezoek. Vanuit het college is in eerdere debatten aangegeven, dat zodra het financieel mogelijk zou zijn, ook de tarieven van het ov verlaagd kunnen worden. Nu die financiële ruimte er is, zijn wij mede indiener van het amendement van de Partij van de Arbeid om de tarieven in het openbaar vervoer vanaf 2018 op prijspeil 2015 te brengen . Een redelijk en bescheiden voorstel. Eigenlijk vinden wij dat de OV tarieven met terugwerkende kracht vanaf de invoering van de OV kaart niet harder mogen stijgen dan de opcenten, maar dat lijkt momenteel politiek niet haalbaar. Wel vragen wij het College de OV tarieven de rest van de collegeperiode niet harder te laten stijgen dan de opcenten.

[Met de nieuwe concessie is ook de nachtbus vervallen in de Hoeksche Waard. Dat wordt in Oud-Beijerland steeds meer als gemis ervaren, zeker nu ook een belangrijke uitgaansgelegenheid daar is gesloten. Die nachtbus kan voor een fractie van het budget dat nu wordt uitgetrokken voor R-net worden gerealiseerd. Wil het College de mogelijkheden en financiering hiervan onderzoeken en daarover bij de begroting rapporteren? ]

Schoonmakers in dienst van de provincie

Sinds 2013 is er een positieve ontwikkeling dat schoonmakers bij de rijksoverheid weer in dienst worden genomen. Het kabinet wil de positie van werknemers met een laag loon verbeteren. Dit gebeurt in overleg met vakbonden en in lijn met de Code Verantwoord Marktgedrag. Dit kunnen wij ook realiseren in onze provincie. Ook andere provincies onderzoeken dit. We dienen daarom een motie in en vragen het college om In aanloop naar de afronding van de huidige contracten te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om schoonmakers in dienst te nemen en tot die tijd geen nieuwe contracten te gunnen aan externen.

Energiebesparing woningen

Dan willen we graag een voorstel dat sociaal én groen is: energiebesparing in woningen. De klimaatdoelstellingen kunnen alleen behaald kunnen worden als er energie wordt bespaard. Kortgeleden publiceerde het Centraal Bureau voor de Statistiek het bericht dat het aandeel duurzame energie in een jaar tijd met slechts één procentpunt is gestegen, tot 5,9 procent. Over drie jaarmoet dit 14 procent zijn. Om dit behalen zal er veel bereikt moeten worden. Maar er zijn kansen. Minder dan 50% van de woningen in Zuid-Holland draagt energielabel B. Door in gesprek te gaan met gemeenten en woningbouwcorporaties kunnen we energiebesparing in corporatiewoningen stimuleren. We willen hiermee voor de huurders lagere energielasten en het energieverbruik verminderen voor een beter klimaat.

Voorzitter,

Graag maak ik nu van sociale ongelijkheid de stap naar een ander belangrijk thema: de schone (en gezonde) leefomgeving.

Schone en gezonde leefomgeving

Impuls fietsplan

Verkeer is een belangrijke oorzaak van luchtvervuiling en GroenLinks wil daarom investeren in schonere mobiliteit. De fiets is een gezonde, schone en goedkope vorm van vervoer en vormt een onmisbare schakel om Zuid-Holland bereikbaar te houden. We hebben een mooi fietsplan, dat het aandeel fiets op de korte ritten met 25% laten stijgen. Het plan beschikt alleen niet over de middelen om dat te realiseren. Daarom stellen wij voor om - hoe symbolisch - een aandeel van 25% van de beschikbare vrije ruimte PZI te bestemmen voor de uitvoering van het fietsenplan. Met 40 miljoen betreft dat een fractie van het infrabudget en ook maar een fractie van de budgetbehoefte van het fietsenplan, dus daar kan niemand tegen zijn zou je zeggen.

Naast het stimuleren van het fietsgebruik is het verbeteren van het openbaar vervoer ook noodzakelijk. Het plan om een dubbele spoorverbinding tussen Leiden en Utrecht te realiseren is niet gerealiseerd en ook lijkt er geen vooruitzicht dat dit gerealiseerd gaat worden. Wat is op dit moment de inzet van het college om dit wel te realiseren?

Zonnepanelen R net haltes

Binnen 8 jaar zijn alle nieuwe bussen in het openbaar vervoer vrij van schadelijke uitlaatgassen. Uiterlijk in 2030 rijden daarnaast ook alle oude dieselbussen zonder emissie. De provincies, de vervoerregio’s en staatssecretaris Dijksma (Infrastructuur en Milieu) hebben dit afgesproken in het Bestuursakkoord Zero Emissie Busvervoer.

Om dit te versterken en ook zichtbaarder te maken lijkt het ons een goed idee om de R-net bushaltes uit te rusten met zonnepanelen. Dat de daken niet glas, maar zonnepaneel worden. De meerkosten lijken beperkt en wellicht is het zelfs kostenbesparend als de bushalte niet aangesloten hoeft te worden op het energienet. Wij horen graag van het College of zij dit deze mogelijkheid willen onderzoeken en bij de begroting terugkoppelen. @Berend, zie https://ov-nieuws.blogspot.nl/2014/12/r-net-doet-intrede-in-zuid-holland.html

Energiebesparing Haven

Nederland is één van de meest lichtvervuilde landen ter wereld is. Jaarlijks worden miljoenen euro’s verspild door inefficiënte verlichting. Helaas is dat ook het geval in de Rotterdamse haven. Een overdaad aan licht is niet alleen goed voor de energiebesparing maar verstoort ook het bioritme van allerlei organismen. In een motie vragen wij daarom het college om in gesprek te gaan met de Rotterdamse haven om te onderzoeken hoe overbodige verlichting kan worden tegen gegaan.

Toezicht bedrijven

Voorzitter, er wordt incidenteel budget vrijgemaakt voor het dossier DuPont/Chemours. Wij verwachten dat dit dossier nog wel even zal voortduren en zien graag dat dit budget structureel wordt. We vinden dat een kwaliteitsimpuls voor het verbeteren van het toezicht op risicovolle bedrijven nodig is en juist toekomstige grotere problemen kan voorkomen.

Maandag heeft de commissie uitgebreid over DuPont/Chemours gesproken. Dat debat ga ik niet overdoen, maar zoals daar mijn fractiegenoot aangekondigd willen wij een motie indienen om het lozen van het giftige GenX te verbieden. [Het College heeft altijd gezegd dat zij een lozingstop nastreeft, maar dit pas kan opleggen als dat niet neerkomt op een productiestop. Chemours in Amerika heeft aangegeven dat zij de lozing van GenX kunnen beëindigen, zonder de productie te beëindigen. Dat maakt de weg vrij voor een lozingstop, waarvan maandag veel partijen zeiden dat dat willen en waarvoor de staatssecretaris de Tweede Kamer verwees naar de provincie.]

Tot slot, voorzitter als GroenLinks kunnen wij onze bijdrage niet afronden met een opnieuw een sterk pleidooi voor het versterken van de biodiversiteit van onze provincie. We zijn blij dat na diverse vragen, moties, de gedeputeerde eindelijk met een verbeterplan komt voor de weidevogels. Ook mooi vinden we dat het college ons vraagt om het budget voor groenparticipatie te verhogen. Dat heeft onze waardering en steun!