Kortgeleden verscheen in de media een column van de Zuid-Hollandse Verkeers- en Economiegedeputeerde Asje van Dijk (CDA), onder de titel "Bruto nationaal geluk". In deze column pleit hij voor het verruimen van het begrip "economie" met de waarde "geluk". Hij stelt samen met wetenschappers dat: "mensen veel altruïstischer zijn dan we vaak aannemen.

"Onze soort neigt naar vriendelijkheid, mededogen, elkaar helpen, liefde en zorg". Ook schrijft hij: "Het BNP houdt echter geen rekening met het verbruik van schaarse natuurlijke hulpbronnen en rekent alleen in geldbedragen. Aan het BNP ligt een egocentrisch mensbeeld ten grondslag, dat monetair bezit tot hoogste goed verheft. Wat een armoede! Wie rijk wil zijn moet niet zijn bezit vermeerderen, maar zijn hebzucht beteugelen".

Ik viel bijna van mijn stoel toen ik dit las. Dit verwachtte ik niet van een CDA Gedeputeerde die de haast van bedrijven (lees sneller geld verdienen) wil faciliteren. Vindt hij dit echt? Heb ik me de afgelopen jaren vergist in al die debatten over het aanleggen van bijvoorbeeld nieuwe snelwegen en bedrijventerreinen? Verdedigt hij niet de aanleg van wegen die slechts een tijdwinst opleveren van 3 - 4 minuten, vele honderden miljoenen gaan kosten en duizenden mensen in een verpest leefmilieu plaatst? Moest het schaarse open landschap niet keer op keer worden aangetast omdat bedrijven op de meest goedkope manier wilden uitbreiden, zonder zich echt te bekommeren om de natuur?

Natuurlijk ben ik blij dat dit inzicht nu leeft bij de Gedeputeerde, maar handelt hij er wel naar? In de afgelopen jaren heb ik er niet zoveel van gemerkt, helaas. Steeds ging het over meer winst, meer bedrijventerreinen, meer asfalt en speelde de effecten op het leven van mensen in de wijken een ondergeschikte rol. Als een bok op een haverkist moesten (en moeten) we zitten om de leefomgevingsbelangen, zeg maar het geluk van de mensen, te verdedigen tegen machtige bedrijven- en asfaltlobby. Na het lezen van deze ontboezemingen van Gedeputeerde van Dijk zullen we 'm de komende tijd deze "geluksspiegel`voorhouden en kijken naar zijn reactie. Ik verheug me er nu al op.

Eigenlijk zegt de Gedeputeerde wat GroenLinks al jaren zegt. Femke Halsema schreef er vorig jaar zelfs een heel mooi boek over, die iedere rechtgesnaarde politicus of ondernemer eens zou moeten lezen. Misschien lag "Geluk! Voorbij de hyperconsumptie" deze vakantie toevallig op het nachtkastje van de Gedeputeerde en raakte hij geïnspireerd. Hier past alleen maar stille bewondering voor het inzicht dat is neergedaald. Nu nog ernaar handelen Gedeputeerde van Dijk! Ik ben benieuwd of van het "Bruto Nationaal Geluk", na de gebruikelijke CDA- en VVD aftrek, er "netto" nog iets overblijft. Aan de GroenLinksers in het Provinciale Parlement zal het niet liggen!

Alfred Blokhuizen
Statenlid GroenLinks Zuid-Holland

Tekst oorspronkelijke column

Bruto Nationaal Geluk (door Asje van Dijk, Gedeputeerde Zuid-Holland)

De wereld maakt een drievoudige crisis door. Het financiële systeem staat onder druk, we zijn in de greep van een morele crisis en het gebrek aan duurzaamheid breekt ons op.
De samenloop maakt duidelijk dat ons economisch denken en handelen aan herijking toe is.

Tot dusver was het Bruto Nationaal Product (BNP) de belangrijkste indicator van onze welvaart. Het BNP houdt echter geen rekening met het verbruik van schaarse natuurlijke hulpbronnen en rekent alleen in geldbedragen. Aan het BNP ligt een egocentrisch mensbeeld ten grondslag, dat monetair bezit tot hoogste goed verheft. Wat een armoede!
Wie rijk wil zijn moet niet zijn bezit vermeerderen, maar zijn hebzucht beteugelen.

Uit recente studies van neurobiologen blijkt dat mensen veel altruïstischer zijn dan we vaak aannemen. Onze soort neigt naar vriendelijkheid, mededogen, elkaar helpen, liefde en zorg. Uit onderzoek van gedragseconomen blijkt bovendien dat mensen bij het nemen van economische beslissingen eerlijkheid en rechtvaardigheid minstens zo zwaar laten wegen als eigenbelang.

Het wordt daarom tijd voor een economische ontwikkeling waarbij welzijn en welvaart meer dan tot nog toe worden geïntegreerd. Bhutan - weet u waar het ligt? - is het enige land ter wereld dat zijn Bruto Nationaal Geluk meet. Het land gebruikt deze indicator bij het formuleren van economisch beleid. Ik vind dat dit initiatief navolging verdient.

Laten we het begrip ‘economie’ verruimen met geluk, welbevinden en culturele waarden. Economisch succes is binnen deze visie de mate waarin een samenleving mensen in staat stelt zich op duurzame wijze te organiseren, zowel in hun sociale als in hun ecologische omgeving. Een dergelijke samenleving kenmerkt zich door meer maatschappelijke verbondenheid en meer onderlinge verdraagzaamheid. Aan u de keus tussen een waardevolle of een waardenvolle toekomst.