Vandaag werd de begroting voor 2011 behandeld in Provinciale Staten en waren er algemene beschouwingen. Met maar liefst drie aangenomen moties en de nodige aandacht in de pers kunnen we de begrotingsbehandeling rustig een heel succesvolle noemen voor GroenLinks. Ik durf de stelling dan ook wel aan dat GroenLinks de 'winnaar' is van deze begrotingsbehandeling. Hieronder de tekst die ik in eerste termijn heb uitgesproken.

 

Spreektekst algemene beschouwingen

Het begrotingsjaar 2011 valt grotendeels in de volgende statenperiode. GroenLinks vindt dat de huidige staten niet over hun graf heen moeten willen regeren. De besluiten over de budgetten voor 2011 worden wat ons betreft met name straks bij de Voorjaarsnota genomen door de nieuwe staten. De voorliggende begroting heeft niets verrassends te bieden. En dat is wat ons betreft geheel terecht.

Toch is er alle aanleiding om vandaag algemene beschouwingen te houden. Er is een nieuw kabinet met talloze voornemens die onze provincie raken. Of en hoe deze zullen worden uitgewerkt is nog onduidelijk. Bovendien komen er provinciale verkiezingen aan. Partijen zullen hun positie scherper moeten markeren zodat de kiezer weet waar hij op stemt.

We leven in een tijd van maatschappelijke, maar vooral ook van politieke verruwing. Begrippen als knettergek, koppenvoddentaks en huilie huilie zijn schering en inslag in het publieke debat, tot in de Tweede Kamer aan toe. De partij die dergelijk taalgebruik bij uitstek bezigt heeft straks hoogstwaarschijnlijk ook zitting in onze Provinciale Staten. GroenLinks verzet zich tegen deze verruwing en zal constructief blijven koersen op de inhoud en op deugdelijke argumenten.

Wat GroenLinks betreft past die verruwing ook helemaal niet bij de rol van de provincie. De provincie moet regisseren, draagvlak creëren en communiceren. Kordaat maar toch met zachte hand. Dat is de houding die past bij het middenbestuur. Een provincie met zure trekjes zal nooit effectief zijn.

Hoe de PVV in de provinciale politiek zal opereren moet nog blijken, maar de allochtonenstop voor sportclubs die zij in de Haagse gemeenteraad voorstelden voorspelt weinig goeds. Het zou GroenLinks niets verbazen als de PVV vooral komt stemmen voor de Eerste Kamer en aan het provinciale beleid nauwelijks een serieuze bijdrage zal willen leveren.

 

Natuur

Een van de meest schokkende voornemens van de nieuwe regering is het staken van de ontwikkeling van de Ecologische Hoofdstructuur. De provincie moet beter weten, vindt GroenLinks. Bezuinigingen zijn begrijpelijk, maar een totale afbraak is belachelijk. Daar moet de provincie zich dus met hand en tand tegen verzetten.

Er is de afgelopen decennia veel tijd en geld geïnvesteerd om zo ver te komen als we nu zijn met de EHS. Het zou een enorme desinvestering zijn om daar nu halverwege een streep onder te zetten. Dat mag niet. Dat kan niet. Dat zal ook niet gebeuren. Het zal waarschijnlijk wel een hoop schade gaan opleveren en voor veel vertraging zorgen, maar linksom of rechtsom zal de EHS uiteindelijk toch worden uitgevoerd.

Dat betekent dan wel dat grondeigenaren nog weer langer in onzekerheid zullen verkeren. Een bijzonder kwalijke zaak die de regeringspartijen voor hun rekening nemen. Ook schijnt men het onteigeningsinstrument af te willen schaffen ten behoeve van natuur. Dat zou betekenen dat grondeigenaren geen eerlijke prijs meer kunnen krijgen voor hun bedrijf. Schaamteloos. Zo ga je niet met je burgers om. GroenLinks vindt dat de provincie de natuuropgave naar zich toe moet trekken en 2018 als realistatiedatum van de EHS hoog moet houden. Via een motie roepen we GS op om vast te houden aan de afspraken in het coalitieakkoord en dus vooralsnog af te zien van een aankoopstop die ons inziens het vertrouwen van onze partners alleen maar schaadt.

Gelukkig hebben we met de Hedwigepolder al gezien dat de regering harder blaft dan dat ze bijt. Dat is nu eenmaal het karakter van het populisme dat momenteel door de Trève-zaal waart. Alle reden dus voor de provincie om haar Groenblauwe Rug(gegraat) te rechten en haar tanden te laten zien voor de Deltanatuur.

 

Duurzaamheid

Een toekomstbestendige economie is een groene economie. De vuile economie van de 20e eeuw kan in de 21e eeuw geen stand houden. Om de concurrentiepositie van Zuid-Holland te behouden en te versterken moeten we de CO2-uitstoot drastisch zien terug te dringen. Daarvoor moet het energiegebruik fors omlaag en het aandeel duurzame, hernieuwbare energie fors omhoog. Nederland loopt op dat vlak hopeloos achter op andere Europese landen. Daar moet zo snel mogelijk verandering in komen. Anders mist Nederland de boot en zullen we nauwelijks in staat zijn geld te verdienen aan duurzame technologieën.

Een toekomstvaste ontwikkeling zorgt voor een positief effect op de voorzieningszekerheid en biedt grote kansen voor werkgelegenheid en innovatie, nu en in de toekomst. Duurzame energie is op lange termijn niet alleen beter voor het klimaat en voor het milieu. Het is uiteindelijk ook goedkoper. Uit onderzoek blijkt dat de maatschappelijke kosten en baten van hernieuwbare bronnen gunstig zijn ten opzichte van fosiele bronnen met CO2-opslag en kernenergie.

Een keuze voor hernieuwbare energie wijkt echter meer af van de bestaande situatie en is daardoor een grotere uitdaging dan de “fossiele” weg. De politiek moet hier keuzes durven te maken. Zo snel mogelijk. Zuid Holland, met de vele kennisinstellingen en industrie binnen haar grenzen, heeft unieke mogelijkheden om een toekomstvaste economie te realiseren. Die moeten dus benut worden.

Een mooi voorbeeld waarmee Zuid-Holland dat al doet is het wagenpark van de provincie. Bij de aanschaf daarvan koos de provincie voor aardgas om duurzame technologie te stimuleren. Het begint er echter steeds meer op te lijken dat niet aardgas, maar electrische auto's het straatbeeld van de toekomst zullen bepalen. De enige echte hobbel die daarvoor in feite nog moet worden genomen is de realisatie van een dekkend netwerk van oplaadpunten. Wij roepen het college op om bij de vernieuwing van het wagenpark in te zetten op electrische auto's. En ook om te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om langs provinciale wegen oplaadpunten voor electrische auto's te realiseren op basis van groene stroom. Daartoe dien ik twee moties in.

 

Mobiliteit

GroenLinks vindt dat de provincie eens moet ophouden met steeds maar weer honderden miljoenen publiek geld in het asfalt te storten. Geldverslindende projecten die voor de reiziger steevast slechts enkele minuten tijdwinst opleveren. Zo krijgt de belastingbetaler geen waar voor zijn geld. Het is veel effectiever om dit geld te besteden voor OV en fiets.

Een voorbeeld is de N219. De verbreding daarvan werd recentelijk opgeleverd. Nog geen twee maanden na de opening stelden dhr. Heemskerk alweer rondvragen in de commissie MKE over het feit dat het verkeer een klein eindje verderop gewoon weer vastloopt. Die verbreding was dus weggegooid geld.

In Zuid-Holland zien we intussen het geld voor tarief-acties in het OV terugvloeien in de financiële ruimte. Doodzonde. Als de acties goedkoper uitpakken dan verwacht - fijn - dan kun je nog meer tariefacties doen. Kan de gedeputeerde eens uitleggen waarom dat niet gebeurt?

Fiets+OV heeft zich inmiddels bewezen als succescombinatie op de MerwedeLingelijn. GroenLinks wil dit succes nu uitbreiden naar het busverkeer. In het buitenland zijn succesvolle voorbeelden te vinden waar bussen met een aanhanger rijden, of met een fietsenrek aan de voorkant. Reizigers kunnen daar snel en gemakkelijk hun fiets op zetten voor het instappen en hem er bij aankomst weer vanaf halen. Middels een motie vraag ik om een pilot bus+fiets in Zuid-Holland.

 

Ruimtelijke Ordening

Met de inwerkingtreding van de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening, alweer enige tijd geleden, heeft de provincie een nieuw rol gekregen. In plaats van alleen toelaten en verbieden is de nadruk veel meer komen te liggen bij ontwikkelen. In feite was die rolverandering al onder de oude wet ingezet. Zie de integrale ruimtelijke projecten.

GroenLinks is van mening dat deze nieuwe rol ook gevolgen moet hebben voor de begroting. Ontwikkelen kost geld. Wij vinden dat voor de financiering te vaak wordt gekeken naar woningbouw. De financiering van infrastructuur via het MPI voor grote projecten en via de exploitatie voor kleinere projecten is wat ons betreft een goede methode die ook voor ruimtelijke ordening zou moeten gaan gelden. We zouden ons kunnen voorstellen dat het MPI op termijn vervangen wordt door een MPRO waarmee Provinciale Staten integraal kunnen sturen op zowel ruimtelijke als infrastructurele projecten.

Daarnaast denken we aan het instellen van een Zuid-Hollandse Grondbank en/of een Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij waarin kennis en deskundigheid op een effectieve manier kunnen worden samengebracht. Dat zou de slagkracht van de provincie ons inziens flink kunnen versterken. Het zou ook een hoop bureaucratie schelen ten opzichte van de huidige situatie waarbij deze functies voor elk integraal project steeds apart moeten worden opgezet. Graag zou ik in de beantwoording van GS een reactie krijgen, in beschouwende zin, op deze ideeën van GroenLinks.

 

Jeugdzorg

Over de jeugdzorg kan ik kort zijn. Het college houdt vast aan de bestaande doelstellingen en die kunnen wij ondersteunen. We vragen het college vast te houden aan het staande beleid en onverminderd in te blijven zetten op het terugdringen van de wachtlijsten. Een opmerking toch, maar die is meer richting de regering dan richting het college van GS. We zijn voorstander van het ontschotten van de jeugdzorg en van de ketenaanpak in de jeugdzorg. Dat is echter iets heel anders dan het zomaar overhevelen van alle jeugdzorg naar de gemeenten.

 

Tot slot

De huidige coalitie is wel zo'n beetje uitbestuurd. Het is tijd om vooruit te blikken naar betere tijden. GroenLinks zit boordevol goede ideeën. We kijken uit naar de verkiezingen en hebben zin in de toekomst.