Deze week kondigt GroenLinks-PvdA Statenlid Marleen Maat in de Statenzaal van Zuid-Holland haar zwangerschapsverlof aan in een bevlogen speech. Of feitelijk: haar ontslag.

Terug naar de jaren ’50: ontslagen worden als je zwanger bent

Er bestaat namelijk alleen een tijdelijke ontslagmogelijkheid voor zwangere (deeltijd) volksvertegenwoordigers. Wanneer een Statenlid of Gemeenteraadslid tijdelijk terug zou willen treden vanwege bijvoorbeeld een meerlingzwangerschap, adoptie van een kind of mantelzorg voor een familielid, zijn daar geen goede regelingen voor.

Statenlid Marleen Maat: “Het combineren van het Statenlidmaatschap met een baan en een gezinsleven stelt mij – en vele andere Statenleden – regelmatig voor uitdagingen. Die uitdagingen ga ik graag aan, want het volksvertegenwoordiger-schap is een geweldige eer en verantwoordelijkheid. Maar dat ik ontslag moet nemen omdat er geen volwaardig zwangerschapsverlof bestaat voor volksvertegenwoordigers, voelt alsof ik twee generaties terug in de tijd ga.”

Discriminatie in plaats van vertegenwoordiging

Volksvertegenwoordiging betekent dat iederéén dit ambt zou moeten kunnen invullen, maar in de praktijk kan dat helemaal niet. De uiterst gedateerde ontslagregeling ondermijnt onze democratie en is met recht discriminerend te noemen.

Moderne en passende verlofmogelijkheden broodnodig

Tot die conclusie komt ook het Adviescollege rechtspositie politieke ambtsdragers in 2023. Dit advies is zeer kritisch over de huidige regeling en constateert dat moderne en passende verlofmogelijkheden broodnodig zijn. In een teleurstellende reactie op het advies in maart 2024 reageerde het toenmalige kabinet echter terughoudend. Het kabinet is niet van plan de regeling van verlofvormen voor volksvertegenwoordigers uit te breiden. Dat betekent dat er géén voorzieningen komen voor het toenemende aantal mantelzorgers, pleegouders, regenbooggezinnen enzovoorts.

Red de democratie, geef volksvertegenwoordigers recht op verlof

GroenLinks-PvdA hekelt de houding van het kabinet en vindt diens standpunt onbegrijpelijk. Al jarenlang klinkt uit gemeenten en provincies uit het hele land de hartenkreet om meer flexibiliteit en zeggenschap over de verlofregeling. En dan hebben we het nog niet over de opvangmogelijkheden op de politieke werkplek.

Statenlid Marleen Maat: “Als ik bedenk hoeveel talent we in de politiek mislopen kan ik alleen maar concluderen dat we met een modernisering zoveel te winnen hebben. Als samenleving, in de politiek en in ons dagelijkse leven. Het persoonlijke is politiek tenslotte.” 

Niet representatief voor de tijdsgeest

De inrichting van ons werk en privéleven is op veel vlakken nog gebaseerd op een verleden dat niet meer representatief is: de man werkt, de vrouw zorgt. Gendergelijkheid en een betere werk-zorgverdeling tussen mannen en vrouwen zijn cruciaal. Het is dan ook aan de politiek om het goede voorbeeld te geven. Zodra verkiezingen zich aandienen horen we dat ‘goede vrouwelijke kandidaten zijn niet goed te vinden zijn’. Of het neerbuigende ‘zij willen de politiek niet in’. Moderniseer verlofmogelijkheden voor (deeltijd) politici en geef echte volksvertegenwoordiging een betere kans, aldus de GroenLinks-PvdA fractie.

Statenlid Marleen Maat: “Als Provinciale Staten willen wij een afspiegeling zijn van de samenleving in al haar diversiteit. Dát is het uitgangspunt van onze vertegenwoordigende democratie. We hebben geen tijd te verliezen: er moet zo snel mogelijk een verlofregeling komen die aansluit bij de behoeften van iedereen die zich wil inzetten voor onze maatschappij.”