Vandaag wordt de begroting van de provincie Zuid-Holland voor het jaar 2017 besproken in Provinciale Staten. Hierbij de bijdrage van GroenLinks fractievoorzitter Huri Sahin.

Voorzitter, collega-Statenleden, leden van het college, aanwezigen op de publieke tribune en kijkers thuis,

Kortgeleden maakte ik kennis met Anne Marie Zwaneveld, de ombudsman en kinderombudsman van Rotterdam. Ik werd nieuwsgierig naar haar werk en vroeg of ik met haar mocht meelopen. Het was leerzaam, confronterend en soms verdrietig.  Met de verhalen van de mensen die haar spreekuur bezochten in mijn achterhoofd heb ik de bestuurlijke inleiding van de begroting gelezen. En bij het lezen heb ik me afgevraagd hoe bewust we zijn over de invloed die wij als provincie hebben op de leefkwaliteit van onze inwoners.

Voorzitter, voor GroenLinks staat de mens centraal. Wij missen dat in de visie, programma’s en plannen. Voor ons zijn de gemeenten en inwoners geen klanten. Het zijn onze burgers en onze samenwerkingspartners. Ook al lijken we vanuit dit huis op grote afstand van mensen te staan, de besluiten die wij hier nemen – ook vandaag -, hebben invloed op het dagelijks leven van onze inwoners. Zo hebben we invloed op de kosten van een busrit, het vinden van een betaalbare huurwoning, het kunnen wandelen in een natuurgebied, het inademen van schone lucht. Maar ook – en daar wees Anne Marie Zwaneveld mij op – het doen van een aanvraag voor onverwijlde bijstand. Ik durf te stellen dat de meesten van u hiervan nog niet eerder hebben gehoord.  [Als je als inwoner bij je gemeente een bijstandsuitkering hebt aangevraagd of aanvullende bijstand bij de Sociale Verzekeringsbank en je krijgt geen bijstand of voorschot, dan kan je je via de Commissaris van de Koning je wenden tot de provincie.  Als de provincie besluit dat uw onmiddellijk bijstand moet krijgen, is de gemeente of SVB verplicht dat uit te voeren. ]

Voorzitter,

Het is positief dat Nederland als het gaat om innovatie, voor het eerst weer leidend is. Maar wat betekent dit voor de economie van onze provincie en wat betekent dit voor de 240.327 niet-werkende werkzoekenden in Zuid-Holland in 2015 en 2016. Vorig jaar had Zuid-Holland na Groningen met (7,8 procent) het hoogste werkloosheidspercentage.

Groen, Sociaal en Tolerant

Vanuit onze drie kernwaarden groen, sociaal en tolerant, hebben wij de begroting 2017 beoordeeld. In lijn met onze bijdrage bij de kadernota doen wij voorstellen die bijdragen aan de volgende doelstellingen:

  1. Verbeteren van het openbaar vervoer met aandacht voor de verlaging van de tarieven
  2. Versterken van de natuur met extra aandacht voor natuurbeleving
  3. Versnellen van de inspanningen voor schone lucht.

Financiën

Maar voordat ik op deze drie doelstellingen, wil ik stilstaan bij het financiële beeld van onze provincie. Ondanks het negatieve financiële toekomstbeeld stelt het college voor om € 42 miljoen incidenteel uit te geven. Het college wil een aantal ambities versnellen en een aantal ambities verdiepen. Sommige voorstellen lijken zo afkomstig te zijn uit het GroenLinks verkiezingsprogramma en kunnen op onze steun rekenen. Zoals een fonds voor kleinschalige, maatschappelijke energieprojecten, zoals de bijdrage van de provincie aan de verduurzaming van de Rotterdamse haven. Goede voorstellen!

Verbeteren van het openbaar vervoer met aandacht voor het verlagen van de tarieven

Helaas bevat de begroting ook voorstellen waarmee we het niet eens zijn, zoals – nu zelfs voor de tweede keer -  de verlaging van de opcenten op de Motorrijtuigenbelasting. Nu verlagen, betekent mogelijk in de toekomst een extra verhoging van deze belasting als je kijkt hoe risicovol het financiële beeld van onze provincie is. We vinden dat onverantwoord.

Vooral als je kijkt hoe in de afgelopen jaren de tarieven van het openbaar vervoer zijn gestegen, is het nu meer dan rechtvaardig om de tarieven te verlagen. Hiervoor stellen we voor het structurele voordeel van € 1 miljoen vanwege het vervallen van de vrijstelling voor hybride auto’s te gebruiken. Hiervoor dienen wij een amendement in.

Programma Zuid-Hollandse Infrastructuur

Het negatieve financiële beeld heeft ook met maken met omvangrijke investeringsimpulsen op het gebied van mobiliteit. De accountant maakte hierover terecht in zijn verslag bij de jaarrekening van 2015 duidelijke opmerkingen. Hij gaf het advies om het financieel risicomanagement voor het programma Zuid-Holland Infrastructuur aan te scherpen.  Vraag aan het college is: wat heeft u concreet met dit advies gedaan?

Om meer grip te krijgen op de begroting van het Programma Zuid-Hollandse Infrastructuur dienen wij een motie in.

Versterken van de natuur met extra aandacht voor beleving;

Voorzitter, de ambitie voor groen in onze verstedelijkte provincie vraagt om een resultaatgerichte en daadkrachtige houding. De verstedelijking, schaalvergroting in de landbouw en uitbreiding van het wegennet maken de natuur in onze provincie kwetsbaar. Er zijn goede plannen binnen het programma groen en gelukkig is er ook geld, maar toch worden de plannen met een lage tempo uitgevoerd of nog helemaal niet. Om deze reden dienen wij de motie in met als titel ‘alert en gefocust groenbeleid’.  In deze motie vragen we het college om de knelpunten weg te nemen die verhinderen dat de projecten gerealiseerd kunnen worden.

Ons tweede voorstel voor groen is het belang van natuurbeleving. Uit verschillende onderzoeken blijkt hoe positief de effecten zijn van groen op de gezondheid van mensen. In het programma Groen en Gezond komen mensen, waaronder ouderen die in verzorgingshuizen leven, in contact met groen.

Voorzitter,

Het belang van het inademen van schone lucht hoef ik aan niemand uit te leggen. Helaas zijn er plaatsen in onze provincie waar de wettelijke normen ruimschoots worden overschreden. [Op de ranglijst van de Gemeentelijke Duurzaamheidsindex (GDI) scoort de gemeente Den Haag gemiddeld met een 3,3, onder andere vanwege de slechte luchtkwaliteit.]

Als provincie moeten we ons slim en slagvaardig inspannen voor schone lucht. Dat zijn we onze inwoners en toekomstige generaties verplicht.  Het is een urgent thema waarbij alle politieke partijen links of rechts, conservatief of progressief  verantwoordelijkheid moeten nemen. Daarom dienen we hierover een motie in.

Voorzitter, GroenLinks is een optimistische en toekomstgerichte partij. We vinden het fantastisch dat – soms nog ambitieuzer dan de overheid - inwoners, ondernemers, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties zich actief en innovatief inzetten voor meer duurzaamheid, ook in Zuid-Holland. Deze voorlopers moeten we waarderen en ervoor zorgen dat ze anderen inspireren. Daarom stellen wij voor om naar voorbeeld van de bekende jaarlijkse Duurzame top 100 van dagblad Trouw een Zuid-Hollandse Duurzame en Innovatieve top te organiseren.