Vandaag spreken Provinciale Staten over de begroting van Zuid-Holland voor het jaar 2018. Hierbij de spreektekst van GroenLinks fractievoorzitter Huri Sahin.

Voorzitter, collega-Statenleden, leden van het college, aanwezigen op de tribune en kijkers thuis,

Laat ik beginnen met de opmerking dat wij vandaag veel redenen hebben om dankbaar te zijn. We zitten nu veilig in dit gebouw, we hebben voldoende eten en drinken én - heel belangrijk - we hebben het democratische voorrecht om namens onze inwoners te mogen spreken; we kunnen het hartgrondig met elkaar oneens zijn, maar doen ook samen voorstellen. In veel landen is dit geen vanzelfsprekendheid.

Veel mensen zijn op de vlucht als gevolg van oorlog, conflicten of de nadelige gevolgen van klimaatverandering. Juist daarom – omdat we een bevoorrechte positie hebben - hebben wij een grote verantwoordelijkheid om goede besluiten te nemen. Zorg voor mensen in een kwetsbare positie, zorg voor de natuur die onder druk staat, zorg voor een gezonde leefomgeving.

Een van de meest inspirerende interviews die ik de afgelopen periode heb gezien, was het interview met econoom Kate Raworth. Zij werpt een radicaal nieuwe blik op economie en heeft de donut als model, in plaats van grafieken en cijfers. Zij pleit voor het heroverwegen van de fundamenten van de economische wetenschap. In plaats van te focussen op de groei van de economie, vindt zij dat economen zich bezig moeten houden met vragen over hoe we ervoor kunnen zorgen dat iedereen op aarde toegang heeft tot hun basisbehoeftes, zoals voldoende eten, schoon water en educatie. Zij vindt dat er harde grenzen zijn aan wat je de planeet nog kunt aandoen. Vanaf de start van je onderneming, zeker in onze dichtbevolkte provincie, moet je circulair denken en handelen.

Voorzitter, ook in onze provincie is er armoede. Zo leven in Rotterdam 1 op de 5 kinderen in armoede, zijn er jongeren in afwachting van zorg. Is schoon water geen vanzelfsprekendheid meer. Inwoners van onze provincie in Dordrecht en omgeving, maar ook in Den Haag, Zoetermeer maken zich zorgen over GenX in het water. Drinkwaterbedrijven slaan alarm. De woningnood en vooral de vraag naar betaalbare woningen groeit, terwijl er veel lege panden staan te verloederen. Steeds meer gemeenten mijden de kwetsbaren uit de samenleving. Deze vraagstukken vragen van de provincie een proactieve en resultaatgerichte houding. Daadkracht en duidelijkheid. Betrokkenheid en besluitvaardigheid.

Een van de kenmerken van onze democratie is dat inwoners invloed hebben op de besluiten die genomen worden. Als volksvertegenwoordigers brengen wij hun wensen en behoeften aan de orde. De bespreking van de begroting is een van de belangrijkste politieke momenten waarop wij de plannen en de bijbehorende middelen vaststellen. We vragen ons wel sterk af hoe groot onze invloed als volksvertegenwoordiging is. Overspoeld door informatie, met ‘last-minute’ plannen die niet altijd goed zijn onderbouwd, maar gelukkig wel met de constatering dat het financieel erg goed gaat met onze provincie hebben wij deze vergadering voorbereid.

Voorzitter,

Voor GroenLinks zijn drie kernwaarden leidend: groen, sociaal en inclusiviteit. In onze bijdrage wil ik vanuit onze kernwaarden van GroenLinks vandaag opnieuw focussen op het versterken van de schone en gezonde leefomgeving en het verkleinen van de sociale ongelijkheid. Om deze doelen te behalen doen wij zelf voorstellen en steunen wij voorstellen van andere fracties die hieraan bijdragen.

Ecologische verbindingen

Voorzitter, een van onze grootste kritiekpunten op de begroting richt zich op de natuurdoelen. De realisatie van groene doelen loopt niet volgens planning. Niet alleen dit jaar. Ook vorig jaar en het jaar daarvoor liepen we achter. Dit is tegenstrijdig met de bestuurlijke inleiding waarin staat dat de uitvoering van het hoofdlijnenakkoord volgens planning verloopt. Sterker nog, de doelen worden steeds naar beneden bijgesteld. GroenLinks keurt dat niet goed. Zo weet de gedeputeerde nu al dat bijvoorbeeld de beperkte co-financiering van de provincie van 50% niet voldoende is voor het realiseren van ecologische verbindingen. Er is nu geld, er is inzicht dat het nu niet werkt, maar toch wil het college het voorjaar van 2018 afwachten. Om de realisatie van de ecologische verbindingen te versterken dienen wij samen met de Partij voor de Dieren en de Partij van de Arbeid een amendement in. Met dit amendement stellen wij extra middelen beschikbaar om de realisatie te versnellen. Wij vragen het college om de cofinanciering van 50% te wijzigen.

Groenblauwe schoolpleinen

Een ander thema dat ook met water en groen te maken heeft, is de kwetsbare ligging van onze provincie. Zuid-Holland is vanwege haar ligging extra kwetsbaar voor gevolgen van de klimaatverandering. Wij en dat zijn overheden, maar ook inwoners, kunnen bijdragen aan klimaatadaptatie, het proces waarbij de samenleving zich aanpast aan het actuele of verwachte klimaat en de verandering daarvan.

Met het indienen van de motie vragen wij het college om de groenblauwe schoolpleinen onder de aandacht te brengen van gemeenten en hen daarbij te wijzen op goede voorbeelden en op de diverse co-financieringsmogelijkheden.

Innovatieve daken

Een ander voorstel binnen het thema klimaatadaptatie is om als provincie naast zonnedaken, ook de ontwikkeling van innovatieve daken – daken die bestaan uit zonnepanelen en groenblauwe elementen - te stimuleren door dit onder de aandacht te brengen bij gemeenten en waterschappen, rekening houdend met ieders rol en verantwoordelijkheid. Deze innovatieve daken dragen bij aan duurzame energie, versterking van de biodiversiteit, vermindering van de uitstoot van fijnstof en zijn geschikt zijn voor bedrijfsterreinen. Kortom, een win-win situatie.

 

BTW verhoging

Voorzitter,

Het zijn politiek interessante tijden. We hebben een regering en regeerakkoord met een zeer krappe meerderheid. GroenLinks, SP en PvdA hebben op landelijk niveau de krachten gebundeld en gezamenlijk plan gelanceerd met als titel Mensen boven multinationals. Een van de voorstellen is om de geplande geplande btw-verhoging van 6% naar 9 te schrappen. Als dit plan doorgaat, dan heeft dit ook direct invloed op de hoogte van de ov-tarieven. In een motie vragen wij om als provinciebestuur het rijk op de gevolgen hiervan te wijzen en af te zien van deze verhoging. Als we de meest bereikbare provincie willen zijn, dan moet het openbaar vervoer ook financieel toegankelijk worden. Waar onmiddellijk ruimte en bereidheid is om de opcenten te verlagen en hiermee het autobezit te stimuleren, komt het college moeizaam in beweging om de verlaging van het ov ook door te voeren. Complex, ingewikkeld, moeilijk horen we als antwoord.

Talent voor de duurzame energietransitie

In de begroting doet het college verschillende voorstellen om de economie te versterken. Uit de werkloosheidspercentage van de provincie blijkt dat het percentage in onze provincie aan het dalen is (nog wel hoger dan het landelijke percentage) Tegelijkertijd weten we ook dat de werkloosheid onder MBO’ers helaas te groot, terwijl de vraag naar personeel, ook op MBO niveau, bij technische bedrijven en bedrijven die nu druk bezig zijn met duurzame energie ook groot is. Samen met de VVD hebben we hiervoor een motie voorbereid waarin we dit nader onderzocht willen zien en vragen wij het college om te kijken hoe de provincie een positieve rol kan spelen bij het vergroten van aansluiting van de vraag- en aanbod van MBO’ers en deze bedrijven.

Politiek boeiend, maar tegelijkertijd ook zorgelijk is de toenemende polarisatie. De toon van het debat is verhard en helaas is dat ook het geval in de samenleving. Politici lijken zich steeds minder bewust te zijn van de effecten van de woorden die zij uitspreken. ‘Mohamed moet zich maar invechten’ of ‘verlichte Islam is ijdele hoop’ zijn woorden die mensen kwetsen en uitsluiten. Een belangrijk kenmerk van democratie is gelijkwaardigheid. We zijn blij dat de motie over artikel 1 van de Grondwet, het gelijkheidsbeginsel, binnenkort wordt uitgevoerd. En we hopen dat we ook de eerste provincie gaan worden die het Convenant Diversiteit gaat ondertekenen. Wij horen graag van de gedeputeerde of ze al actie heeft ondernomen.

Tot slot, voorzitter, ik wil nogmaals benadrukken dat we vooral bij de groene doelen realisatiekracht missen.

Om het college op te roepen vanaf morgen en het komende aan de slag te gaan en ‘de handen uit de mouwen te steken’, hebben wij samen met de Partij voor de Dieren een gepast cadeau: prachtige werkhandschoenen.