Deze uitspraak deed SP Gedeputeerde Janssen tijdens een debat over het toezicht van de provincie op de gemeentefinanciën. Toezicht houden op de gemeentefinanciën is een wettelijke provinciale taak. Uitgangspunt is dat iedere gemeente (de gemeenteraad) zelf verantwoordelijk is voor zijn financiële beleid en voor het evenwicht in de begroting.
De provincie houdt in de regel repressief toezicht. Dat betekent dat elke gemeente zelfstandig besluiten over de begroting en begrotingswijzigingen neemt. Er kan ook sprake zijn van preventief toezicht. In dat geval moet een gemeente goedkeuring voor haar begroting en de wijzigingen daarop altijd eerst voorleggen aan Gedeputeerde Staten.
Er bestaan vele regels waaraan een begroting en de financiële paragrafen in de begroting aan moeten voldoen. Maar heel kort gezegd moet een begroting meerjarig in evenwicht zijn. De overgang van repressief naar preventief toezicht is een geleidelijke. In het gemeenschappelijk financieel kader is daarover gesteld ‘dat een financiële positie niet ineens verslechterd en dat er een grijze zone is, waarin gemeenten worden aangesproken. De grijze zone is nog geen reden voor preventief toezicht maar er is wel extra aandacht voor de financiële ontwikkelingen binnen een gemeente’.
Omdat er bij diverse Statenleden vragen leven over de financiële situatie van een aantal gemeenten en de eventuele rol van de Provincie werd dit onderwerp uitgebreid besproken tijdens de Commissievergadering Bestuur en Middelen.De Gedeputeerde gaf aan (na eerst een paar maal de term grijs gebruikt te hebben) dat alle gemeenten in Zuid-Holland oranje zijn. Oranje, wilde hij daarmee zeggen dat alle gemeenten in de gevarenzone zitten? 72 gemeenten in de gevarenzone? Dat lijkt onwaarschijnlijk, maar ook onwerkbaar.
Fractievoorzitter Marijke Kleijweg: 'De Gedeputeerde bleef vaag in zijn antwoorden. Je vraagt je dan toch af of het College niet duidelijker wil worden of dat ze dit niet kan. Niet willen is onhandig en kweekt weinig ‘goodwill’ bij de Staten. Zo’n gevoelig onderwerp kan altijd in beslotenheid worden besproken. Niet kunnen is ernstiger. Als het College zelf het overzicht niet heeft, dan heeft zij geen idee wat haar boven het hoofd hangt en hoeveel van al die oranje gemeenten intensieve begeleiding nodig zullen hebben."
Als een gemeente ook met preventief toezicht niet in staat is om de financiën op orde te krijgen, kan er extra geld uit het gemeentefonds aan de gemeente worden toegekend. Conform artikel 12 uit de Financiële verhoudingswet. Dit is wel ‘in ruil’ voor de financiële zelfstandigheid. Alle gemeenten betalen bij aan een extra uitkering voor een Artikel 12.
Dat kan daarom nog bijzonder ingrijpend worden als straks de helft van al die oranje gemeenten de verkeerde kant op vallen. GroenLinks roept daarom het College op om de Staten op korte termijn te informeren. Kleijweg: "het is de hoogste tijd om te weten hoe het ervoor staat!"