Voorzitter,
Het is vandaag 14 juli 2021, en wij zijn hier bijeen om de kadernota te behandelen. In Frankrijk is het vandaag een nationale feestdag. 232 jaar geleden startte daar de Franse Revolutie. Het Franse volk kwam in opstand tegen de absolute macht, onder het motto: Liberté, égalité et fraternité. Anno 2021 bevinden deze begrippen zich in een nieuwe context. Voor GroenLinks vormen zij een mooie basis voor de behandeling van de kadernota in Zuid-Holland.
Vrijheid
De vrijheid om te kunnen gaan en staan waar je wilt. De tijd en de vrijheid om te kunnen ontspannen en recreëren, en voldoende natuur om tot rust te komen. In onze mooie, maar drukke provincie komt de natuur steeds meer onder druk te staan.
Dat natuur ertoe doet, bleek ook het afgelopen jaar. Massaal trok men de natuur in om te ontspannen en te recreëren. Recreatie is deze periode stevig op de agenda van Provinciale Staten gekomen. Daar is GroenLinks blij mee. Uit de kadernota maakt GroenLinks op dat voor het actieprogramma Boerenlandvogels en het ondersteunen van groen-vrijwilligers voor dit jaar extra middelen zijn vrijgemaakt, waar we blij mee zijn, zeker. Maar we zien ook dat er nog geen dekking is voor de boerenlandvogels voor de periode 2022 t/m 2027.
Zoals mijn collega al aangaf bij de voorjaarsnota heeft GroenLinks zich hard gemaakt om onze afspraken rondom weidevogels gestand te doen. Gezamenlijk met mede-overheden, partners en natuurorganisaties hebben we afspraken gemaakt om de leefomgeving van de weidevogels te versterken. Namens mijn fractie wil ik het college oproepen om de gemaakte afspraken tot uitvoering te brengen.
Niet alles is in geld uit te drukken. Dat geldt zeker als we spreken over zoiets kwetsbaars als onze natuur en de biodiversiteit. Het besluit om te gaan deelnemen aan het Deltaplan Biodiversiteit juicht GroenLinks dan ook zeer toe.
De natuur vormt ook een oplossing. GroenLinks denkt bijvoorbeeld aan de stikstofcrisis die moet worden gekeerd door robuuste natuur. Zowel op landelijk als op lokaal niveau moeten op korte termijn maatregelen worden getroffen om de stikstofuitstoot fors te verminderen. Voor GroenLinks is het helder: we hebben meer natuur nodig. Ook in onze eigen provincie. Aan het college geven we dan ook graag de opmerking mee, dat GroenLinks van mening is dat er moet worden ingezet op versterking en aanleg van natuur om deze crisis het hoofd te bieden. En vragen wij het college om die visie in gedachten te houden bij het opstellen van de begroting.
Een gebied waar wordt ingezet op de aanleg van die robuuste natuur is de Beninger Slikken. Een bijzonder gebied waar, onder meer door de getijdenwerking in het gebied de natuurwaarden zijn verhoogd. In de beantwoording van onze schriftelijke vragen over dit gebied het college, terecht, trots op de waarde van het gebied voor trekvogels. Hiermee zijn echter de zorgen over de mogelijke impact van vervuild rivierslib in mijn fractie nog niet afgedaan. Hierover geeft het college in de beantwoording aan dat zij in overleg treden met Natuurmonumenten om te bezien of een onderzoek naar de effecten van het slib voor hen van belang is. Wanneer wij de beantwoording kritisch lezen, merken wij echter op dat het college nog niet toezegt dat zij bereid is om daadwerkelijk ook een dergelijk onderzoek tot uitvoer te brengen. Graag zouden wij van het college willen horen of zij hiertoe bereid zouden zijn?
Gelijkheid
In 1789 stond de absolute macht van het Franse koningshuis onder druk en ontketende een revolutie. In 2021 komt de Nederlandse democratie steeds verder onder druk te staan. Een steeds groter wordende groep inwoners voelt zich niet vertegenwoordigd in onze democratie en het vertrouwen in de overheid daalt.
Wat GroenLinks betreft heeft de overheid iets te bewijzen. Na jaren waarin inwoners zich niet gehoord hebben gevoeld en diverse schandalen, met als dieptepunt de toeslagenaffaire, moet het anders. Het moet: elke dag beter. Vertrouwen wordt gewonnen door duidelijkheid en transparantie. De fractie van GroenLinks roept al enige tijd op tot inzicht in de banden tussen Zuid-Holland en Shell. Dit is wat mijn fractie betreft een typerend voorbeeld waarbij het college verschil kan maken en transparant kan besturen.
De participatieladder laat ons zien dat begrijpen wat er gebeurt de eerste stap is naar een actieve deelname van inwoners aan de democratie. GroenLinks denkt dat participatie nodig is, en sterker mag worden verankerd in de waarden van ons bestuur. Al onze besluiten hebben direct impact op mensenlevens. Het minste wat we dan toch zouden kunnen doen is deze mensen de ruimte geven om ons te inspireren om de beste besluiten te nemen. GroenLinks denkt dat het goed is om verschillende instrumenten te bezitten en benutten. Al eerder diende mijn fractie een motie in om de mogelijkheden voor een burgerberaad te onderzoeken. Wij zijn van mening dat iedere inwoner in staat is om moeilijke keuzes te maken bij de inrichting van onze beperkte ruimte. In haar brief geeft college van Gedeputeerde Staten aan dat zij de aanbeveling van de commissie Brenninkmeijer om te experimenteren en lerend te organiseren ondersteunt. Groenlinks is blij dat Gedeputeerde Staten voorstander is met experimenten rondom burgerfora. We zien namelijk ook dat er verschillende gemeenten in Zuid-Holland, zoals Den Haag, Rijswijk, Alphen aan den Rijn ook willen experimenteren met burgerfora. Het is dan ook goed om de krachten te bundelen én ons als provincie ook op dit punt faciliterend op te stellen. Mijn vraag aan Gedeputeerde Staten is dan ook, wat heeft u nodig om samen met betreffende gemeenten dit experiment aan te gaan?
Broederlijkheid
In de maatschappij zien we ook positieve bij-effecten van Corona. Daarmee doel ik op een gevoel van gezamenlijkheid en het omzien naar onze medemens. De talloze initiatieven bij de uitbraak van de epidemie zijn het symbool van broederlijkheid. Een principiële gelijkwaardigheid tussen mens en medemens.
Broederlijkheid is een begrip dat, wat GroenLinks betreft, vaker zou mogen terugkomen in de politieke gesprekken die wij met elkaar voeren. Mijn fractie denkt daarbij direct aan de druk op de woningmarkt en de bevolkingspolitiek die op dit moment wordt bedreven door gemeenten. Terwijl ik hier deze tekst uitspreek zijn er in Zuid-Holland 22 koopwoningen onder de voormalige sociale grens (€200.000,-) beschikbaar. En de wachttijden voor een sociale huurwoning zijn gemiddeld gestegen in het afgelopen jaar in Zuid-Holland.
Terwijl wij dit probleem hier opnieuw agenderen bij het college, wil ik namens mijn fractie ook benoemen dat wij zien dat er beweging komt op het woondossier. In korte tijd zijn er een aantal grote projecten in de versnelling gekomen. We zouden het college dan ook graag willen meegeven dat het voor GroenLinks belangrijk is om met name in te zetten op sociale huur (en koop) woningen. We vragen hierbij specifiek de aandacht van het college voor de sociale bouwopgaaf in Haaglanden. In nieuwbouwprojecten moet worden ingezet op sociale woningen en een prettige leefomgeving. Voor al onze inwoners is een minimaal voorzieningenniveau noodzakelijk. Onze fractie zou ook dit criteria willen meenemen in het omgevingsbeleid.
Het thema mobiliteit voeg ik graag samen met wonen. Waar gewoond wordt, wordt ook bewogen. GroenLinks wil dat Zuid-Holland de best bereikbare provincie wordt voor iedere portemonnee. We begrijpen goed dat er keuzes gemaakt moeten worden binnen het programma mobiliteit, maar vinden het essentieel om een minimaal voorzieningenniveau vast te houden op openbaar vervoer.
Tot slot kom ik bij de financiële conclusie van mijn betoog. De keuzes die wij maken zijn van invloed op de invulling van ons provinciaal beleid vandaag, morgen en over 10 jaar. GroenLinks vindt het belangrijk dat we in gedachten houden dat de maatschappelijke kosten stijgen en wil het huishoudboekje graag op orde hebben. Begin van deze periode hebben we elkaar ten doel gesteld om meer inzicht te krijgen de structurele uitgaven en daarbij deze uitgaven structureel te dekken. Daar ziet mijn fractie een uitdaging. We geven daarbij aan het college mee dat de keuzes die gemaakt gaan worden in de begroting in evenwicht zouden moeten zijn met de ambities in ons coalitieakkoord. Het inzicht dat het college van Gedeputeerde Staten heeft kunnen geven in de kadernota is daarbij van grote meerwaarde. Wij spreken onze dank uit aan Gedeputeerde Staten en het ambtelijk apparaat.